Jak schudnąć? Jak sobie poradzić z nadmiernym łaknieniem na słodkości? I co to jest insulinooporność?

sobota, 16.12.2017 00:00 7364

Z insulinoopornością boryka się coraz więcej ludzi na całym świecie. Jest to szczególnie duży problem w krajach rozwiniętych, gdzie dostęp do żywności przetworzonej jest nieograniczony. Insulinooporność to zaburzenie hormonalne, objawiające się brakiem równowagi glukozowej. Powodem tej sytuacji jest obniżona wrażliwość tkanek na działanie hormonu insuliny. Insulinooporność może przybierać różne formy, co komplikuje sprawę jej specyfikacji.

Jakie są objawy insulinooporności?

Pierwszym zauważalnym problemem stają się nadprogramowe kilogramy, mimo w miarę zdrowej i zbilansowanej diety. Często pacjenci wracają do swoich starych jadłospisów, które niegdyś otrzymali od dietetyka. Stosują się co do ostatniej łyżki oliwy, a jednak masa ciała nie ulega zmianie. Po czasie wypełnionym determinacją zatrzymują się i porzucają zalecenia wracając tym samym do starych nawyków żywieniowych. Wielu z nich ma kłopot z nadmiernym łaknieniem na słodki smak. Część z tych osób stosowało w przeszłości niezdrowe diety, ubogokaloryczne typu 800-1100 kcal przy wysokim poziomie aktywności fizycznej. Kiedyś odchudzanie kojarzyło się ludziom z reżimem dietetycznym, z jedzeniem sałaty, popijaniem jej szklanką wody i z wyczerpującymi treningami, trwającymi po 1-2h dziennie. Takim sposobem można sobie jedynie zaszkodzić i doprowadzić do zaburzeń metabolicznych.

Drugim charakterystycznym objawem jest senność poposiłkowa, szczególnie po daniach obfitych w cukry proste. Pacjenci często opowiadają, że po zjedzeniu śniadania mają ochotę wrócić do łóżka i brakuje im siły, aby pójść do pracy. Dopada ich znużenie i ogólne zniechęcenie. Brak energii i rozdrażnienie uruchamiają w nich chęć na zaserwowanie sobie odrobiny przyjemności, co w następstwie prowadzi ich do sięgania po słodycze. Pocieszają się w ten sposób, aby polepszyć sobie nastrój. Tylko takie działanie przynosi krótkotrwałą ulgę od rzeczywistości. Dalej przybierają na masie i problem się pogłębia. Postępująca insulinooporność może doprowadzić pacjenta do cukrzycy typu 2.

Część z pacjentów sygnalizuje, że ok. 2-3 godziny po obfitym posiłku odczuwają wilczy głód, drżenie rąk, kołatanie serca i nieokreślony lęk. Te symptomy mogą świadczyć o hipoglikemii poposiłkowej spowodowanej nadmiernym wyrzutem insuliny, który wpływa na obniżenie poziomu glukozy. Kiedy pacjent spożywa za dużo posiłków w ciągu dnia, łącznie z przekąskami to stężenie insuliny jest stale podwyższone, co może powodować wzmożoną potliwość, opuchliznę ciała (w tym również tzw. pyzowatą twarz) oraz rogowacenie ciemne. 

W jaki sposób można zdiagnozować insulinooporność?

Częstym problemem jest komunikacja pomiędzy lekarzem, a pacjentem. Pacjenci nie informują lekarzy o swoich kłopotach, zwalają winę na „złą” genetykę lub urok osobisty, bagatelizując w ten sposób problem. Z drugiej strony, niestety część pacjentów, która wyraźnie komunikuje swoje obawy, spotyka się ze ścianą. Wielu z nich może liczyć tylko na zdanie typu: „proszę mniej jeść”. W ten sposób pacjenci są przeświadczeni o tym, że im mniej będą jeść, tym będzie lepiej. Wpadają przez to w błędne koło, które niestety ale pogarsza ich stan zdrowia.

Jednym z podstawowych wyznaczników, który może nam pomóc w diagnostyce insulinooporności jest wskaźnik HOMA-IR. W celu jego obliczenia należy udać się na badanie stężenia glukozy oraz insuliny na czczo. 10 godzin przed badaniem pacjent powinien spożyć ostatni posiłek. Kilka dni przed badaniem nie powinno się spożywać napojów energetycznych oraz kawy.

Jak obliczyć HOMA-IR?

HOMA-IR = insulinemia na czczo (mU/ml) x glikemia na czczo (mmol/l) /22,5

Można również skorzystać z kalkulatora na stronie: www.insulinoopornosc.com/kalkulator-homa-ir

Jaki wynik jest prawidłowy?

Fizjologiczna wartość HOMA-IR wynosi ok 1, natomiast na insulinooporność wskazuje wynik powyżej 2,5.

Jeżeli wyniki glikemii i insulinemii na czczo są niepokojące to zaleca się wykonanie doustnego testu obciążenia glukozą 75g. Prawidłowe wartości glukozy wynoszą poniżej 100mg% na czczo i poniżej 140 mg% po dwóch godzinach od rozpoczęcia testu. Natomiast jeżeli chodzi o poziom insuliny, to niepokojący powinien już być dla nas wynik powyżej 10uIU/ml. U młodych, zdrowych i szczupłych osób wartość ta oscyluje na niskim poziomie ok. 3-6 uIU/ml i nie przekraca 40uIU/ml po stymulacji.

Co powinien zrobić pacjent po wykonaniu badania?

Przede wszystkim osoba, która otrzymała już swoje wyniki badań pierwsze co powinna się zarejestrować do swojego lekarza pierwszego kontaktu. Lekarz powinien zadecydować czy w wypadku danego pacjenta będzie wskazana farmakoterapia metforminą czy nie. Następnie należy zadbać o siebie, zmienić swój styl życia oraz podejście do odżywiania. Dieta powinna być oparta o zasady żywienia według niskiego Indeksu Glikemicznego oraz o Ładunek Glikemiczny. Ilość posiłków w ciągu dnia zależy od krzywej cukrowej i insulinowej.

Utrata zbędnej tkanki tłuszczowej w przypadku osób borykających się z insulinoopornością nie należy do najłatwiejszych. Istotną rolę tutaj odgrywa odpowiednio dobrana aktywność fizyczna, styl życia oraz dieta. Aby odnieść sukces i poradzić sobie z nadmierną ochotą na słodycze należy zacząć odżywiać w taki sposób, aby nie powodować nadmiernych wyrzutów insuliny przez podwyższanie stale poziomu glukozy we krwi. Zapraszam do swoich gabinetów dietetycznych, które prowadzę w Dzierżoniowie (Ul. Kopernika 11H), Lubinie (Ul. Budziszyńska 29) oraz we Wrocławiu (Ul. Kosynierów Gdyńskich 59). W zeszłym tygodniu również brałam udział w szkoleniu organizowanym przez Fundację Insulinooporność – zdrowa dieta i zdrowe życie, zaliczyłam egzamin i tym samym uzyskałam tytuł specjalisty przyjaznego insulinoopornym. Więcej informacji na mój temat mogą uzyskać Państwo na stronie www.zdrova-vita.pl

Joanna Kowalska, dietetyk kliniczny